Spotkanie 
we wtorek 26 stycznia 2016 r. o godz. 18.00

Wstęp wolny

Spotkanie autorskie

Stanisław Jan Dąbrowski

Słownik biograficzny harcerzy Lubelszczyzny w II wojnie światowej

ulotka.pdf

Harcerstwo od początku swego istnienia przywiązywało duże znaczenie do swojej tradycji i historii, upatrując w niej ważny element spajający organizację. Już Andrzej Małkowski – ponad sto lat temu – ubolewał nad bezpowrotnie utraconymi dokumentami, które władze skautowe poleciły zniszczyć ze względu na bezpieczeństwo młodzieży i skaut mistrzów w chwili wybuchu wojny. Równolegle do historiografii harcerskiej rozwijała się biografistyka harcerska, zwłaszcza, że każde środowisko miało swoich lokalnych bohaterów. Obok znanych postaci historycznych bohaterowie ci – instruktorki i instruktorzy, harcerki i harcerze – służyli, jako wzorce, godne naśladowania przez ich młodych następców. Dziś liczba publikowanych opracowań dotyczących takich sylwetek sięga kilkuset.
Podstawowym źródłem wiedzy dotyczącym narodzin i pierwszych 25 lat życia harcerstwa na Lubelszczyźnie jest Jubileuszowa Księga Pamiątkowa 25-lecia harcerstwa w Lubelszczyźnie. Wspomnienia i dokumenty 1911-1936 z 1936 r. w opracowaniu Tadeusza Moniewskiego (reedycja WBP im. H. Łopa-cińskiego w 2001 r.). Wielkie zasługi w opracowaniu lubelskiej biografistyki harcerskiej ponieśli Bolesław Zimmer, Kazimierz Jarzembowski z Ludmiłą Kuprianowicz, Zbigniew Muszyński, Alojzy Leszek Gzella, Leszek Guz czy Stanisław Tryczyński. Dziejom lubelskiego harcerstwa poświęcili swoje prace m.in. Jan Kalisz, Ryszard Jacek Dumało, Zbigniew Szrott, Zbigniew Gnat-Wieteska, Adam Winiarz, Danuta Magierska, Stanisława Kiewel-Witkowska, Kazimierz Stopa, Waldemar Antoni Kozłowski, Jerzy Jóźwiakowski, Maria Nowicka i wielu innych.
Oddany do rąk czytelników Słownik biograficzny harcerzy Lubelszczyzny w II wojnie światowej, to druga pozycja biograficzna po Słowniku biograficznym lubelskiego harcerstwa 1911-2012, chociaż wszystkie kolejne, napisane przeze mnie opracowania zawierają bardzo liczne odnośniki biograficzne. Nie są to pełne biogramy, często notatki składające się z kilku słów, ale pozostawiające ślad mogący być inspiracją do dalszych poszukiwań, badań i opracowań.
W opracowaniu przedstawione są także nieliczne sylwetki osób jeszcze żyjących.
Schemat biogramu zamieszczonego w niniejszym słowniku jest zbliżony do Harcerskiego Słownika Biograficznego, chociaż nieco od niego obiega. Składa się on z trzech części: hasła, właściwego życiorysu oraz dokumentacji. W haśle, obok nazwiska, imienia (imion), używanych pseudonimów, znajduje się: stopień wojskowy, naukowy, zawód, stopień instruktorski. W życiorysie wydzielono sześć części; pierwsza: data i miejsce narodzin, imiona rodziców, współmałżonka, rodzeństwa, pochodzenie; druga, do końca sierpnia 1939 r,; trzecia: okres wojny; czwarta; dzieje powojenne; piąta, data i okoliczności śmierci, szósta: odznaczenia i niekiedy siódma, upamiętnienia. Każda z części wyodrębniona jest nowym akapitem.
Biogramy zostały przygotowane na podstawie opracowań i źródeł drukowanych, materiałach archiwalnych, rękopiśmiennych, wzmiankach prasowych, danych z nagrobków i tablic.
Zestaw biogramów, w tzw. układzie holenderskim, został podzielony na siedem części tematycznych: Szare Szeregi; Katyń; Żołnierze WP, AK, BCh, więźniowie katowni SS, NKWD, UB, obozów koncentracyjnych, oflagów i łagrów, obozów pracy przymusowej, uczestnicy i nauczyciele tajnego nauczania; Księża, Działacze harcerscy, Powstańcy Warszawy; Żołnierze wyklęci. Jest to podział umowny, nie zawsze precyzyjny, bowiem często zdarzało się, że harcerze byli jednocześnie, bądź kolejno w kilku formacjach, czy rodzajach ruchu oporu. W niniejszej publikacji znajdują się również biogramy harcerzy i instruktorów z hufców, które należały do Chorągwi Lubelskieji, jak np. Siedlce (do 1949 r), a także z innych chorągwi, których losy życiowe w różnym okresie i w różny sposób związały ich z Lubelszczyzną, np. poprzez miejsce urodzenia, zamieszkania, szkołę, studia, pracę zawodową itp. Nie są oni wyodrębnieni w oddzielnej grupie tamatycznej. (…)

Stanisław Jan Dąbrowski hm.

Słownik biograficzny harcerzy Lubelszczyzny w II wojnie światowej,
s.9-10, Lublin 2015

Stanisław Jan Dąbrowski, ur. 1947 r., mgr pedagogiki (UMCS), reżyser (Studium Teatralne Centralnego Ośrodka Metodyki Upowszechniania Kultury w Warszawie), 4 studia podyplomowe. Dziennikarz, publicysta, rotarianin, działacz kultury oraz Związku Harcerstwa Polskiego, Ligi Obrony Kraju i Związku Żołnierzy Wojska Polskiego (porucznik). Członek władz Chorągwi Lubelskiej, instruktor Wydziału Seniorów Głównej Kwatery ZHP, Rady Krajowej LOK, prezes Lubelskiej Organizacji Wojewódzkiej LOK w Lublinie. Były zastępcaca dyrektora Wydziału Kultury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego i dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie. Współautor „Słownika biograficznego lubelskiego harcerstwa 1911-2001”, „Harcerski Lublin 1911-1939”, „XV lat Rotary Klubu Lublin Centrum”; autor: „200 lat Diecezji Lubelskiej”, „Harcerze Lubelszczyzny w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920”. Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, srebrnym medalem „Zasłużony kulturze Gloria Artis”, medalem „Pro Memoria” i „Pro Patria”. Harcmistrz.