Spotkanie
w środę 8 czerwca 2016 r. o godz. 14.00

Wstęp wolny

Instytut Architektury Krajobrazu KUL

Promocja książki

Krajobrazy Lublina – osiedla mieszkaniowe

praca zbiorowa pod redakcją Ewy Trzaskowskiej i Pawła Adamca (Wyd. KUL, Lublin 2015)

Wystawa prac projektowych studentów IAK i fotografii ukazujących ich realizację

ulotka.pdf

Tereny osiedli mieszkaniowych powstają od niemal 100 lat, stanowiąc znaczącą część terenów miejskich. W Lublinie zabudowa tego typu zajmuje ok. 30% całkowitej powierzchni. Z roku na rok zwiększa się także przestrzeń zajmowana przez nowe inwestycje. Od lat 90. obserwujemy wyraźne zmiany w kształtowaniu osiedli. Do 1989 roku przestrzenie organizowano zgodnie z obowiązującymi normatywami, co wpływało na niską estetykę budynków, łagodzoną przez celowo komponowaną, zróżnicowaną zieleń, tereny wypoczynkowe dla różnych grup wiekowych, a nawet elementy kształtujące tożsamość przestrzeni, np. rzeźby. W efekcie w wielu miastach na starszych osiedlach, w tym w Lublinie mamy zadowalające powierzchnie biologicznie czynne (stanowiące 47-60%), które tworzą korzystne warunki wpływające na ekosystem miejski, a także podnoszące jakość środowiska życia mieszkańców. Dobrze zaprojektowane osiedla stanowią ważny element struktury ekologicznej miast, stają się miejscem zamieszkiwania zwierząt. Wpływają na poprawę warunków klimatycznych, hydrologicznych, na co w znacznej mierze ma obecność zróżnicowanej, wysokiej 50-60 letniej zieleni.
Pracownicy Instytutu Architektury Krajobrazu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II od wielu lat prowadzą badania dotyczące terenów zieleni i krajobrazów na terenie Lublina. W 2014 roku powstał pomysł, aby wyniki badań i analiz przedstawić w formie monografii. Tematem pierwszego tomu cyklu: Krajobrazy Lublina stały się osiedla mieszkaniowe, jako tereny najdłużej i najbardziej kompleksowo objęte badaniami. Na wybór zagadnienia miała również wpływ prowadzona od wielu lat współpraca z Lubelską Spółdzielnią Mieszkaniową w Lublinie w zakresie rewitalizacji zieleni osiedlowej, zwiększania różnorodności biologicznej oraz doboru roślin do nasadzeń. Współpraca jest dla nas o tyle cenna, że nie tylko są to tereny badawcze, po części poligon doświadczalny, ale też miejsce prowadzenia praktyk i zajęć terenowych dla studentów. Z czasem zainteresowania tematyką osiedli mieszkaniowych zostały rozszerzone na kolejne dzielnice (Czechów, Kalinowszczyzna, Czuby), ale właśnie doświadczenia i metodyka wypracowana na początku badań dały nam możliwość poszerzenia zainteresowań.
Celem pierwszego tomu było zebranie wyników prac w ramach szeroko zakrojonych działań planistyczno-projektowych na osiedlach mieszkaniowych prowadzonych przez pracowników Instytutu Architektury Krajobrazu KUL. Doświadczenia osób różnych specjalności pozwoliły na określenie wytycznych dotyczących poprawy funkcjonowania środowiska i jakości życia człowieka. Wśród podjętych tematów znalazły się takie, które odnoszą się do historii kształtowania terenów zieleni osiedlowej, zarówno w kontekście rozwoju miasta, jak i zakładania małych form na osiedlach, jakimi są kwietniki i rabaty. Kolejnym zagadnieniem było określenie miejsca osiedli mieszkaniowych w systemie przyrodniczym Lublina, ich roli w kształtowaniu korzystnych warunków dla kształtowania się środowiska przyrodniczego, retencjonowania wody, poprawy warunków klimatycznych. Szczegółowo zajęto się także możliwością tworzenia siedlisk korzystnych dla rozwoju zwierząt, tworzenia przestrzeni publicznych i poprawy warunków życia mieszkańców przy zmieniającej się strukturze wiekowej i potrzebach. Metody podnoszenia standardów i jakości przestrzeni opisano na przykładzie prac rewitalizacyjnych prowadzonych na osiedlach. Zwrócono również uwagę na aspekt estetyczny tych terenów, w odniesieniu do wyrazu artystycznego w postaci rzeźb.
Część badań zawartych w pracy miała charakter pilotażowy i wymaga pogłębienia, dlatego z pewnością nie wyczerpuje ona podjętej problematyki osiedli mieszkaniowych. Jednak nawet w takiej formie może posłużyć studentom, spółdzielniom, deweloperom, samorządowcom oraz organom zarządzającym zielenią jako materiał ukazujący wieloaspektową problematykę tych terenów. Ważną wytyczną z prac przeprowadzonych na spółdzielczych osiedlach mieszkaniowych jest zwrócenie uwagi na ich znaczenie w systemie przyrodniczym miasta oraz dbanie o ich ochronę. Mogą stać się one przykładem kształtowania przestrzeni i możliwości wykorzystania roślin dla nowo tworzonych założeń o podobnych funkcjach.
Pracownicy naukowi Instytutu AK przekazują swoje badania i doświadczenia studentom, co zaowocowało szeregiem prac. Prezentowane na wystawie dokumentacje, dotyczyć będą różnych etapów przygotowywania projektów osiedli mieszkaniowych, zarówno opracowań analitycznych, koncepcji projektowych oraz projektów wykonawczych. Ich dopełnieniem będą fotografie obrazujące realizacje powstałe na LSM w ramach współpracy z Instytutem Architektury Krajobrazu.

Instytut Architektury Krajobrazu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II kształci studentów na kierunkach: Architektura krajobrazu i Gospodarka przestrzenna. Katedry tworzące Instytut Architektury Krajobrazu współpracują z wyższymi uczelniami i instytucjami naukowymi w kraju i za granicą, urzędami miast i gmin, spółdzielniami mieszkaniowymi oraz instytucjami zajmującymi się kulturą i sztuką.
Pracownicy Instytutu współtworzą ogólnopolską organizację zrzeszającą architektów krajobrazu – Stowarzyszenie Architektów Krajobrazu oraz jako eksperci biorą udział w inicjatywach społecznych na rzecz przestrzeni i krajobrazu np. Forum Green Connection, Rada Kultury Przestrzeni, Targi Eden. Ponadto przynależą do różnych towarzystw i sekcji naukowych.
W Instytucie Architektury Krajobrazu KUL prowadzone są rozległe badania naukowe. Dotyczą one wpływu czynników przyrodniczych i kulturowych na powstawanie i funkcjonowanie różnych typów krajobrazów. Prace te obejmują miedzy innymi analizę stanu współczesnego, jak i historii zieleni miast oraz ochronę i rewitalizację terenów zieleni. Pracownicy Instytutu badają również procesy sukcesji i synantropizacji polskiej szaty roślinnej. Prowadzone są również badania nad występowaniem wybranych grup stawonogów w różnych typach zieleni oraz nad wpływem zanieczyszczeń na rośliny i na stawonogi roślinożerne oraz wzajemne zależności roślina – roślinożerca – drapieżca. W Instytucie AK KUL rozwijane są ponadto zagadnienia z zakresu ekologii krajobrazu, od stale opracowywanych modeli komputerowych, służących do prognozowania zmian w krajobrazie oraz ich wizualizacji w czasie rzeczywistym przy pomocy modeli 3D do kulturologicznych aspektów krajobrazu.