Spotkanie  
w poniedziałek 14 listopada 2016 r. o godz. 18.00

Wstęp wolny

Wykłady popularnonaukowe z cyklu
Historycy Lublina

z okazji
700-lecia lokacji miasta na prawie niemieckim

Seweryn Zenon Sierpiński
(1815-1843)

Prowadzenie dr Katarzyna Puzio

ulotka.pdf

Seweryn Zenon Sierpiński (1815-1843) – powieściopisarz należący do drugiej generacji romantycznej, historyk z zamiłowania, prawnik z zawodu, nazywany pierwszym dziejopisem Lublina. Z Lublinem i Lubelszczyzną łączyły go wielorakie związki biograficzne i zasługi „literackie”. Urodzony 7 października 1815 roku w Krasnymstawie, po ukończeniu szkół w Szczebrzeszynie wyjechał do Lublina, aby kształcić się w zawodzie prawniczym.
W roku 1839 opublikował pierwszą monografię miasta pt. Obraz miasta Lublina, uznawaną także za najstarszy przewodnik po grodzie nad Bystrzycą. Materiały do niej zbierał podczas dwuletniej aplikacji w Trybunale Cywilnym, a następnie w Sądzie Pokoju Powiatu Lubelskiego. Drugie jej wydanie, uzupełnione o kronikę miasta oraz dodatki, ukazało się już po śmierci autora, w 1843 roku, pt. Historyczny obraz miasta Lublina i było dedykowane „Obywatelom i mieszkańcom miasta Lublina”.
„Pierwszy regionalista Lubelszczyzny”, jak nazwał go August Grychowski, w przedmowie Do czytelnika pisał:
Wszystkie prawie znaczniejsze w kraju naszym miasta, przez znakomitych Autorów opisane zostały; Kraków Grabowskiego i Fr. Wężyka, Warszawa Łukasza Gołębiowskiego, Lwów Chodynieckiego, Płock Hipolita Gawareckiego, Wilno Michała Balińskiego; jeden tylko Lublin, miasto starożytne i wielkie, dotąd żadnego opisu nie ma, a jednak jego historia i znaczenie, godne były zająć uczone pióra ku skreśleniu dokładnego obrazu.
Zbierając materiały do swojej monografii, oprócz badania nielicznych źródeł pisanych, odbył wiele pieszych wędrówek po mieście i jego okolicach, by „szukać śladów w naturze”, poznając „dokładnie miasto, każden gmach, każden kościół, ruiny, wieże, ściany i groby nawet”. Realizował w ten sposób model popularnej w epoce „podróży starożytniczej” po rodzinnej ziemi. Obraz… był ilustrowany pięcioma własnoręcznymi rysunkami autora, przedstawiającymi zamek lubelski, ruiny pałaców Tarłów i Sobieskich oraz Wożuczyn.
Już po wyjeździe do Warszawy w roku 1839 przygotowywał pracę o dziejach Akademii Zamojskiej, której nie było mu dane ukończyć. W 1842 roku zamieścił w „Orędowniku Naukowym” nr 13 jej plan, a pośmiertnie w almanachu „Jaskułka” ukazała się rozprawa historyczna pt. Rys dziejów Akademii Zamojskiej. Drobne artykuły, będące plonem jego poszukiwań archiwalnych, ogłaszał w czasopismach, m.in. w „Przyjacielu Ludu” (1839, nr 17) – o zamku lubelskim; w „Piśmiennictwie Krajowym” (1840, nr 5-7/8) – Krasnystaw i jego okolice. Szkic historyczny, w „Nadwiślaninie” (1840, t. II) – Miasto Grabowiec. Szkic historyczny.
Sierpiński był również zbieraczem i popularyzatorem lokalnych podań oraz legend, które w obszernym wyborze zamieścił w Obrazie…, wskazując na ich trwałą obecność w żywej tradycji ustnej przekazywanej przez mieszkańców Lublina. Jak wierzyli romantycy, z pomocą tego rodzaju tekstów łatwiej można przeniknąć „ducha przeszłości narodu”, a dążenie to stanowiło cechę konstytutywną romantycznego historyzmu. Wśród utworów beletrystycznych Sierpińskiego, zebranych w trzech tomach Nowego gabinetu powieści (wyd. w Warszawie w latach 1840-1842), znajduje się gawęda pt. Sąd diabłów na Trybunale Lubelskim, będąca literackim opracowaniem najsłynniejszej lubelskiej legendy – o czarciej łapie. Akcenty regionalne są obecne także w innych opowiadaniach zbioru: sensacyjne i tajemnicze zdarzenia Roberta-Diabła rozgrywają się w zamkach bochotnickim i janowskim, w Lubelskiem toczy się akcja Pana Wojskiego, ziemianinem lubelskim jest bohater Tajemnicy.

Katarzyna Puzio – doktor nauk humanistycznych, literaturoznawca, adiunkt w Zakładzie Historii Literatury Polskiej w Instytucie Filologii Polskiej UMCS w Lublinie. Autorka licznych artykułów naukowych w czasopismach specjalistycznych i pracach zbiorowych, poświęconych literaturze polskiej późnego oświecenia i romantyzmu, tendencjom preromantycznym w literaturze początku XIX wieku oraz podróżopisarstwu romantycznemu.