Spotkania
we wtorek 24 stycznia 2017 r. o godz. 18.00
we wtorek 31 stycznia 2017 r. o godz. 18.00

Wstęp wolny

Spotkanie z filozofem, etykiem i bioetykiem

Dr Anna Teresa Łukowska

Prelekcja z cyklu Skąd zło?

Problem cierpienia

ulotka.pdf

W Księdze Siódmej „Wyznań” Św. Augustyna czytamy: Gdzież jest więc zło? Skąd i w jaki sposób do tego świata się wkradło? Jaki jest jego korzeń? Co jest jego nasieniem? A może zło w ogóle nie istnieje? Czemu więc boimy się i wystrzegamy tego, czego nie ma? (…) Skąd więc to zło pochodzi? Bo przecież Bóg stworzył wszystkie rzeczy, a będąc dobry stworzył je jako dobre (…). W czym więc było zło?”
Mysterium iniquitatis – niepojęta tajemnica zła, jego istnienie doświadczane przez każdego człowieka, kulminacja zła w wieku XX w postaci „piekła na ziemi” powoduje, że od zawsze dręczy ludzie pytanie o genezę zła i jego naturę. Mroczny ten problem usiłują rozstrzygnąć w zasadzie wszystkie nauki: od filozofii i teologii do socjologii, psychologii, nauk humanistycznych i prawa.
Szczególną wagę dla wierzących ma pytanie o stosunek Boga wobec zła. Pytamy, jak dobry i miłosierny Bóg może pozwalać na zło? Ateiści z faktu istnienia zła w świecie czynią bardzo poważny argument przeciwko istnieniu Stwórcy. Obrona Boga przed ludzkim zarzutem odpowiedzialności za zło znajduje swój filozoficzny wyraz w teodyceach św. Augustyna i Godfryda Wilhelma Leibniza. Ale przekonanie o tym, że cały byt ma fundament w złu, że jest ono wszechobecne i niezwalczane głosił twórca ateistycznego skrajnego pesymizmu Artur Schopenhauer.
Zło nas dotykające przeżywamy jako cierpienie. I znowu jawi się kwestia: Czy cierpienie jest złem? Czy jest ono nieuniknione? A może jest potrzebne i uszlachetniające jak twierdza niektórzy filozofowie.
Skoro stoimy na gruncie filozofii i teologii, a także potocznej refleksji, to pytamy również, czy istnieje szatan, sama odrażająca kwintesencja zła. Skąd wobec tego od wieku doświadczana przez wielu ludzi fascynacja szatanem, dlaczego sataniści organizują się w sekty, kultywujące krwawe, zbrodnicze rytuały. Trzeba zdawać sobie sprawę, że w niektórych państwach są to sekty półlegalne, a sataniści domagają się pełnej legalizacji jako odrębnej religii.
Bardzo niepokojący jest fakt, że w naszej epoce wojen, obozów koncentracyjnych, pieców krematoryjnych kultura coraz bardziej przesycona jest fascynacją złem. Jeśli znajdują odbiorców krwawe, sadystyczne filmy, literatura, internet, to coś strasznego stało się z ludzkością.
Trzeba jednak stale pamiętać, że refleksja nad złem musi współistnieć z refleksją nad dobrem.
Bo, jak twierdził św.Tomasz z Akwinu, aby dojść do istoty zła, trzeba wiedzieć, czym jest dobro.

Problem cierpienia

Czy cierpienie ma sens? Hiob biblijny jako archetyp cierpienia człowieka niewinnego. Cierpienie dzieci i zwierząt. Depresja jako suma cierpień. Filozoficzna i teologiczna koncepcja cierpienia jako skutku grzechu pierworodnego – teoria C.S. Lewisa. Logoterapia – usensowienie cierpienia w teorii i praktyce psychiatrycznej E. V. Frankla.
Zło jako problem filozoficzny – zasadnicze rozxstrzygnięcia.
1. Zło jako byt ( Platon, Schopenchauer)
2. Zło jako nicość (Parmenides)
3. Zło jako brak, niedoskonałość bytu (św. Augustyn)
4. Zło jako pozór bytu (stoicy)
Zło w doświadczeniu potocznym – próba teorii.
Powszechność zła i jego przedmiotowo-podmiotowy charakter. Zło niesprawiedliwie rozłożone – problem ludzi dobrych dotkniętych złem i ludzi złych unikających kary.
Zło konkretnie – zło amorficzne (bezpostaciowe).
Czy można fascynować się złem – kwestia tzw. „estetyzacji” zła.
doktor nauk humanistycznych w zakresie filozofii, specjalista etyk i bioetyk. Do października 2010 roku adiunkt na Wydziale Filozofii i Socjologii UMCS Lublinie. Obecnie na emeryturze. Przez trzydzieści lat pracy naukowodydaktycznej wykłady, ćwiczenia i konwersatoria z etyki, bioetyki, etyki ekologicznej, estetyki, filozofii literatury, filozofii kultury i historii filozofii. Autorka programów dydaktycznych do tych dyscyplin filozoficznych.
Zajęcia prowadzone na wszystkich wydziałach UMCS oraz w latach 1994-1998 na Akademii Medycznej w Lublinie na wydziałach: lekarskim, farmacji, stomatologii i na wydziale pielęgniarskim. Na Akademii Medycznej wykłady i ćwiczenia z etyki i bioetyki.
Autorka kilkudziesięciu artykułów, esejów i recenzji obejmujących tematykę z etyki, bioetyki, estetyki i historii filozofii m.in.:
• „Patologia życia społecznego. Obraz cywilizacji więziennej w prozie Warłama Szałamowa”, w: Natura a kultura, Lublin 1995.
• „Moralność a nowoczesność”. W: Studia Etyczne i Estetyczne, Lublin 1999.
• „Czy zło jest istnością?”, w: Nowoczesność i tradycja, Lublin 1995.
• „Problem cierpienia w refleksji filozoficznej”, w: Człowiek nieuleczalnie chory, Lublin 1997.
• „Zło uniwersalne i zło totalne”, w: Wartości i antywartości w kontekście przeobrażeń kultury współczesnej, Lublin 1999.
• „Jakość życia. Dylematy bioetyki skrajnie utylitarystycznej i bioetyki chrześcijańskiej”, w: Filozofia wobec XX wieku, Lublin 2004.
• „Na antypodach istnienia. Błażej Pascal o rozpaczy i nadziei człowieka”, w: Colloquia Communia 1 (76), Lublin 2004.
• „Cierpienie wszechogarniające. List o depresji”., w: Bariery człowieczeństwa, Kielce 2008.
W roku 2010 odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi.