26 listopada – Wystawa plastyczna Myśli (zwane wierszami) Zbigniewa Herberta w rysunkach Benka Homziuka (z przymrużeniem oka) oraz spektakl słowno-muzyczny Zbigniew Herbert – Bądź wierny, Idź

Poniedziałek 26 listopada 2018 r.
wernisaż o godz. 17.30 i spektakl o godz. 18.00

Wstęp wolny

Wystawa plastyczna
Myśli (zwane wierszami) Zbigniewa Herberta
w rysunkach Benka Homziuka (z przymrużeniem oka)
oraz spektakl słowno-muzyczny
Zbigniew Herbert – Bądź wierny, Idź

Realizator projektu:
Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe „Węglin Północny” w Lublinie
Partnerzy:
Dom Kultury LSM,
Fundacja Kulturalno-Artystyczna „Testudo”
Twórcy wystawy:
autor rysunków Bernard Homziuk, komisarz wystawy Dariusz Boruch
Twórcy spektaklu:
scenariusz i adaptacja Józef Bilski, reżyseria Dariusz Boruch,
scenografia Anna Oleszczuk
Wystąpią:
śpiew: Marek Michałowski
recytacja: Dariusz Boruch (Herbert), Artur Konrad Żołądź (Miłosz), Andrzej Samborski (Poeta 1), Jeremi Jastrzębski (Poeta 2), Katarzyna Szczepanik (Kobieta), Ewa Górecka (Ksantypa), Krzysztof Żak (Platon), Krzysztof Witaszek (Sokrates), Tomasz Kowalczyk (Dziennikarz), Karol Kornet (Student), Józef Bilski (Głos)

ulotka.pdf

HERBERT/HOMZIUK

Zbigniew Herbert w swojej twórczości prowadził nieustanny dialog z malarstwem. W wierszach i esejach wielokrotnie nawiązywał do dzieł dawnych mistrzów, poddawał je erudycyjnej i przenikliwej analizie, która odsłaniała nie tylko ich bogactwo, lecz również zaskakującą aktualność. Rozważania te z reguły nie sprowadzały się do medytacji na temat specyfiki artystycznego rzemiosła, lecz ciążyły w stronę o wiele bardziej ambitnych refleksji, często osnutych wokół napięcia, jakie rodziło się z przeciwstawienia przeszłości i współczesności. Ślady pędzla i ołówka, techniki malarskie, dobór barw, kompozycja obrazu i wewnętrznych napięć pomiędzy jego elementami – wszystko to uznawał za narzędzia, przy pomocy których twórcy wyrażali stosunek zarówno do spraw doczesnych, jak i uniwersalnych, do tematów monumentalnych i wielkiej historii, a jednocześnie do sfery intymnych doznań egzystencjalnych i subtelnych przeżyć indywidualnych.

W poświęconych malarstwu tekstach Herberta słowo nie tylko rozkłada obraz na części pierwsze, lecz przede wszystkim artykułuje doświadczenie, które w sposób bodaj najbardziej wyrazisty opisane zostało w Martwej naturze z wędzidłem. Spotkanie z płótnem nieznanego artysty pisarz przedstawił tam w następujący sposób: „Od razu pojąłem, choć trudno było to racjonalnie wytłumaczyć, że stało się coś ważnego, istotnego, coś znacznie więcej, niż przypadkowe spotkanie w tłumie arcydzieł (…) Doznałem niemal fizycznego uczucia – jakby ktoś mnie zawołał, wezwał do siebie. Obraz zapisał mi się w pamięci na długie lata – a przecież nie był to wizerunek twarzy o pałającym spojrzeniu, ani też żadna dramatyczna scena, lecz spokojna, statyczna, martwa natura”. Słowa Herberta prowokują do zapytania, czy możliwa jest relacja odwrotna, czy analogiczny dialog można rozpocząć także z drugiej strony? Czy rysunek może stać się narzędziem, przy pomocy którego podjęty zostaje dialog z twórczością poetycką?

Projekt Bernarda Homziuka dowodzi, że tak. Artysta pokazuje, w jaki sposób obraz może uzupełniać i komentować słowo, wydobywając z poetyckich tekstów szeroką gamę złożonych i często niespodziewanych skojarzeń. Fortunność tego przedsięwzięcia wynika w znacznej mierze z dobrze pomyślanego doboru tekstów; Homziuk prowadzi dialog z prozą poetycką, a więc z tą częścią poetyckiej spuścizny Herberta, którą cechuje bodaj największa złożoność, czy wręcz zagadkowość, wymykająca się jednoznacznym i zazwyczaj powierzchownym schematom interpretacyjnym oraz ideologicznym. Brakuje tutaj bowiem jednoznacznego wydźwięku i moralistycznego tonu, na plan pierwszy wysuwają się ironia, każąca myśleć o przedstawionych w tekstach sytuacjach z dystansem oraz pewną dozą podejrzliwości.

Meandryczna narracja i tajemniczy rytm prozy poetyckiej sprawiają, że o wiele łatwiej jest opowiedzieć o złożonym charakterze rzeczywistości, o tym, jak pozornie proste i przejrzyste sytuacje obracają się we własne przeciwieństwo, podminowane przez subtelne chwyty stylistyczne i przewrotną metaforykę. W projekcie Homziuka warstwa znaczeniowa ulega zresztą dalszej komplikacji, co wynika z pomysłowej kompozycji rysunków, na których zapisane odręcznie teksty Herberta sąsiadują z ich graficznymi interpretacjami. W ten sposób płaszczyzna rysunku staje się przestrzenią dialogu, którego dynamika polega nie tyle na ilustrowaniu pomysłów Herberta, co raczej na dodawaniu do nich kolejnych elementów znaczeniowych, przyrastających na zasadzie mniej lub bardziej luźnych asocjacji. Wystarczy przyjrzeć się patetycznemu gestowi samobójcy, enigmatycznej sylwetce kota, niecodziennemu kształtowi budki dróżnika, twarzy matki lub pazurkom trzymanego przez cesarze ptaka, aby uzmysłowić sobie, jak szerokie i zróżnicowane jest spektrum chwytów zastosowanych przez artystę. Dialog ten ma zresztą tak wiele odcieni, jak poezja Herberta; oscyluje między próbą wizualnego odzwierciedlenia ich tonacji a dyskretną polemiką, zaangażowaniem a dystansem, czy – wreszcie – patosem a autoironią. Rozchwianie tonacji stylistycznej sugeruje zresztą dość wyraźnie zainscenizowane w podtytule „potknięcie” ortograficzne, sugerujące spojrzenie z „przymrużeniem oka” nie tylko na poezję, lecz również na porządek języka.

Aleksander Wójtowicz

WYKONAWCY

Bernard Homziuk – polski rysownik, animator kultury. Odbył studia w Instytucie Wychowania Artystycznego UMCS w Lublinie. Dyplom z wyróżnieniem z rysunku uzyskał w pracowni grafiki prof. Danuty Kołwzan-Nowickiej. W dorobku artystycznym posiada ponad 170 wystaw indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą. Animator życia artystycznego, pomysłodawca i komisarz wielu imprez o charakterze plastycznym w Lublinie: wystaw, aukcji charytatywnych i plenerów.
Józef Bilski – historyk, miłośnik gór, a także podróży, w których uznaje tylko jeden środek lokomocji – autostop. W kręgu jego zainteresowań leżą również: historia sztuki, filozofia i archeologia. Animator kultury – m.in. organizator Lubelskiego Przeglądu Poetyckiego „Strojne w biel” oraz cyklu koncertów „Lubelskie Spotkania z Bazuną”. Autor tomów poezji „niebobieszczadzkość” (2013), „Trzy wieczory w Siekierezadzie” (2016), „Kroki w mroku” (2017). Publikował również w antologiach m.in. „Dźwiękosłowa”, „Ogrodowe iluzje” czy „Haiku o Lublinie. Lublin w wierszach i fotografii”.
Jego wiersze doczekały się oprawy muzycznej – śpiewane są przez zespół Zawiani (Wrocław), bieszczadzkiego zakapiora Romka „Łabiego” Dobrowolskiego czy kraśnickiego barda Jacka Kadisa.
Niespokojna dusza, człowiek drogi. Towarzyszą mu w niej słowa wierszy Norwida, Harasymowicza i Szocińskiego; dźwięki pieśni Okudżawy, Kaczmarskiego, Nohavicy; a pod powieką obrazy Kossaków i Maxa Ernesta. Lubi Wschód z jego sennością, wielokulturowością, nostalgizmem. I w tym kierunku biegną najczęściej jego wędrówki – bo jak mawia: „im dalej na wschód, tym lepiej”.
Anna Oleszczuk – doktorantka UMCS w Instytucie Anglistyki Wydziału Nauk Humanistycznych. Przewodnicząca Sekcji Neofilologicznej. Pozanaukowo związana z Bieszczadami oraz organizowanymi tam festiwalami: Bieszczadzkie Anioły i Rozsypaniec. Od 2 lat współtworzy wydarzenia organizowane przez Fundację Testudo.
Marek Michałowski – „oprawca” muzyczny rocznik 1966. Z wykształcenia biolog molekularny, chodzący po polskich pagórach (Beskidy, Bieszczady, Pieniny, Sudety) w poszukiwaniu spokoju, ciszy, zwierząt i przyjaciół. Samouk gitarowy od lat związany z interpretowaniem pieśni Przemysława Gintrowskiego czy Jacka Kaczmarskiego (na co dzień robi to w zespole Seta & Michałowski). W śpiewanych wierszach szuka emocji, wyjaśnień i wskazówek. Poza tekstami Herberta, Kaczmarskiego czy Wysockiego nie stroni od poezji turystycznej.
Dariusz Boruch – historyk, muzealnik, Prezes Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowego „Węglin Północny”, animator kultury, nagrodzony Medalem 700-lecia Miasta Lublin, twórca i lidera Amatorskiego Teatru Towarzyskiego, aktor amator, uznany za najlepszego aktora na III Ogólnopolskim Festiwalu Sztuk Komediowych Teatrów Amatorskich w Bielsku Podlaskim (listopad 2016 r.).
Artur Konrad Żołądź – ur. 8 lutego 1994 roku w Jastrzębiu-Zdroju. Student filologii polskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Rzeszowskiego. Przewodniczący Sekcji Twórczości Literackiej tegoż Uniwersytetu. Prozaik, poeta, muzyk. Debiutował w almanachu literackim młodych „Struny serca” (2016). Pisze dla portalu SilesiaYoung. Ma za sobą udział w kilku prestiżowych wydarzeniach m.in. Najazd Awangardy w Rzeszowie czy lubelskim Mieście Poezji.
Jeremi Jastrzębski – plastyk, poeta, twórca i koordynator działań grupy poetyckiej „Antologia Oddechów”. Programowo nie zainteresowany drukiem własnej twórczości, aczkolwiek z chęcią czytający swoje wiersze publicznie. Prezentował swoje wiersze podczas edycji Miasta Poezji w 2009 i 2010 roku w ramach cyklu „Poezjoterapia”, a także w Bibliotece Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie. W 2015 roku jego wiersze znalazły się w publikacji towarzyszącej III Nałęczowskim Spotkaniom z Poezją, zaś w 2016 roku pojawiły się w antologii „Ogrodowe Iluzje” wydanej przez Portal Literacki „Ogród Ciszy”. Współautor spektaklu „Game Over” powstałego w Przestrzeni Inicjatyw Twórczych „Tektura” we wrześniu 2013 roku.
Miał decydujący wpływ na kształt spektaklu literacko-muzycznego zrealizowanego razem z muzykami rockowej grupy Londyn w czerwcu 2008 roku, na który złożyły się także jego wiersze w osobistej interpretacji.
Andrzej Samborski – twórca krótkich form, tłumacz i krytyk poetycki, któremu także zdarza się zaśpiewać lub zagrać na teatralnej scenie. Urodził się w 1967 roku w Lublinie. Studiował psychologię na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz wiedzę o teatrze w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie.
Laureat XXIX Warszawskiej Jesieni Poezji, III Agonu Poetyckiego „O wieniec akantu”. Autor zbiorów poetyckich: „Na śmiech i życie”, „To się śpiewa, to się tańczy” oraz arkuszy: „Coś takiego”, „Orzeł czy reszka”. Jest członkiem grupy poetyckiej „Antologia Oddechów”. Wiersze i przekłady poetyckie z języka angielskiego publikował, m.in., w „Przeglądzie Powszechnym”, „Akcencie” oraz w izraelskich pismach „Nowiny-Kurier”, „Kontury”. Współpracuje z Kwartalnikiem Literackim „Wyspa”. Śpiewał z zespołem klezmerskim „Chojzes Klezmorim”. Jako aktor występuje w „Teatrze Pierwszego Kontaktu”.
Katarzyna Szczepaniak – poetka, autorka tekstów – scenariuszy, bajek, piosenek (obecnie śpiewa w duecie „Kasia i Tomek”, który współtworzy ze swoim mężem), aktorka amatorka, animator kultury. Od 2013 roku „bawi się w teatr” – jak sama mawia. Zainicjowała zajęcia teatralne dla osób dorosłych w Dzielnicowym Domu Kultury SpóÔłdzielni Mieszkaniowej „Czechów” w Lublinie tworząc Amatorski Teatr Osób Niebanalnych „ATON”. Wystawia on spektakle według jej autorskich scenariuszy oraz w jej reżyserii. Gdy dwa lata temu padł pomysł zawiązania grupy teatralnej z myślą o Międzyprzedszkolnym Przeglądzie Teatrów Rodziców i Nauczycieli w DK na LSM, Katarzynę poproszono by ją poprowadziła. I tak powstał Teatr Sztuk Małych „Sztuczki”. Wystawia on bajkę dla dzieci jej autorstwa – „Lublinki w tarapatach”, której kolejne odsłony prezentowane są z grupą rodziców i nauczycieli. Gra tam postać „władczyni” krainy Lublinków – Lublinelli:) Od dwóch lat jest także instruktorką teatralną grupy młodzieżowej „Inwencja”, która ma już na swoim koncie dwa spektakle. Kasia jest ich scenarzystą i reżyserem. Ponadto w listopadzie 2018 roku, w DK na Czechowie, odbędzie się pierwszy Przegląd Amatorskich Teatrów Dorosłych „Jako Taki”, którego jest pomysłodawcą i koordynatorem.
Ewa Górecka, Karol Kornet, Krzysztof Witaszek, Krzysztof Żak – aktorzy Amatorskiego Teatru Towarzyskiego działającego od 2006 roku, skupiającego ludzi różnych profesji i w różnym wieku, obdarzonych talentem aktorskim oraz kochających teatr. ATT ma swoim dorobku 20 premier i ponad 130 przedstawień. Prezentował się w różnych miejscach Lublina i innych miast, również po za granicami kraju. Brał udział z powodzeniem w wielu festiwalach i przeglądach.