17 września – Józef Zięba „Epitafium dla bohatera”

Spotkanie
we wtorek 17 września 2019 r. o godz. 18.00
Wstęp wolny

80. rocznica wybuchu II wojny światowej
Wspomnienia i promocja książki
Józef Zięba

Epitafium dla bohatera

Powieść Józefa Zięby ,,Epitafium dla bohatera” wydana została dla upamiętnienia 80-tej rocznicy II wojny światowej. Autor wykorzystał w niej wydarzenia i dokumenty związane z postacią autentyczną, ale ze względów literackich zmienił nazwisko głównego bohatera i kilku występujących postaci.
Bohater powieści po otrzymaniu matury w 1939 roku w Męskim Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie wraz z kolegami w obliczu zbliżającej się wojny odbywa ćwiczenia w obozie przysposobienia wojskowego w okolicach Równego. Pierwszego września uzbrojeni i umundurowani zostali włączeni do 44 Pułku Piechoty. Po wkroczeniu wojsk sowieckich wyruszają z Równego i po dwóch dniach zostają w Łucku rozbrojeni i wzięci do sowieckiej niewoli.
Po umowie Sikorskiego z Majskim wstępuje do armii Andersa. Poprzez Bliski Wschód z II Korpusem bierze udział w kampanii włoskiej i bitwie o Monte Cassino. W Anglii rozpoczyna studia uniwersyteckie. Pozbawiony stypendium decyduje się w 1947 roku wrócić do kraju.
Były absolwent i prymus zostaje zatrudniony w swojej szkole jako anglista, nauczyciel matematyki i łaciny. Po dwóch latach (oficer od Andersa) zostaje zwolniony bez możliwości uzyskania pracy w szkolnictwie. Rozpoczyna studia na filologii angielskiej KUL (zostaje asystentem i lektorem). Korespondując z zaprzyjaźnioną osobą w Londynie jest podejrzewany o szpiegostwo. Poddany inwigilacji UB. (Autor przytacza autentyczne dokumenty przechowywane w IPN). Po przesłuchaniu i próbie zwerbowania na tajnego współpracownika musi się leczyć w Abramowicach.
Po 1956 roku otrzymuje posadę lektora w UMCS. Zaprzyjaźnia się z kolegą ze studiów (też anglistą, byłym „żołnierzem wyklętym”). Umiera w tajemniczych okolicznościach w dwudziestą rocznicę powrotu statkiem „Sobieski” do kraju. Pochowany na cmentarzu przy ulicy Unickiej. Przyjaciel opiekuje się jego grobem. Po odnowieniu nagrobka też chce być tam pochowany. Z córką zastanawiają się nad „epitafium dla bohatera”.
Powieść przedstawia los Polaka, który po wojennej tułaczce wraz innymi żołnierzami Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (około 120 tys.) „zdegradowany” do roli „repatrianta” decyduje się powrócić do opanowanej przez komunistów Polski Ludowej. Próbuje znaleźć tu miejsce, by służyć polskiemu społeczeństwu.
Jest to jedna z nielicznych powieści przedstawiająca los powracających do kraju żołnierzy II Korpusu Armii Andersa. Uzupełniona zdjęciami i dokumentami ze zbiorów Archiwum UMCS, KUL i IPN.

Józef Wiesław Zięba ur. 15 sierpnia 1932 r. w Powursku na Wołyniu. W 1951 r. ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie, studia polonistyczne w 1955 r. na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, w 1974 r. uzyskał doktorat w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Organizator i wieloletni kierownik Muzeum im. Józefa Czechowicza w Lublinie.
Wydał dziewięć tomików wierszy: Stęskniony krokodyl, 1957, wyd. II 2017; Wierność cieni [współautor Stanisław Weremczuk] 1961; Zasiew soczysty 1965; Świadectwo istnienia 1970; Z dalekich wypraw 1972; Wiersze wybrane 1992; Wszystko co ziemskie pozostawiam ziemi 2002; Był człowiek, w którym moja ziemia ujrzała, że jest związana z niebem [poemat, wydanie albumowe] 2014; Po Italii 2018. Powieść: Dzierżak, 1978. Ruch teatralny na wsi 1918-1939 (skrócona wersja rozprawy doktorskiej) 1976; Szklaneczka króla Stasia i inne lubelskie opowieści 1977, wyd. II 1983; Wspaniały dar króla i inne lubelskie opowieści 1996, Wspaniały dar króla. Poeta burmistrz i inne lubelskie opowieści 2003, Tajemnice lubelskiego koziołka. Dwadzieścia jeden opowieści. Wydanie jubileuszowe na 700-lecie Królewskiego Miasta Lublina 2016. Dzieje jednego obrazu. Opowieść o cudownej ikonie Matki Boskiej Chełmskiej 2005. Rozmowy o Józefie Czechowiczu 2006; Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Narodziny Uczelni 2008; Cykl wspomnieniowy: Znad Stochodu. Wspomnienia wołyńskie 2001, wyd. II 2017; Miasto ocalenia 2005; Lublin, miasto przeznaczenia [cz. 1 2007, II i III, 2012]; Opowieść o długim żywocie i przedwczesnej śmierci lubelskiej fary 2014; Kiedy pan Belina na karkach Moskali wjechał do Lublina 2015; Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Powstanie i odrodzenie Uczelni 2018. Dlaczego nie zlikwidowano Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w okresie PRL? 2018; W oczekiwaniu na wyrok. Scenariusz słuchowiska 2018; Opowieści o unii lubelskiej i hołdzie pruskim w Lublinie 2019.

Fragmenty książki przeczyta Józef Krzyżanowski

W czasie spotkania będzie można nabyć książkę Józefa Zięby
Epitafium dla bohatera
Wydawnictwo POLIHYMNIA , Lublin 2019