4 listopada – Spotkanie autorskie i promocja książki „Leon Ulrich 1811-1885 Poeta i patriota „

Spotkanie
w poniedziałek 4 listopada 2019 r. o godz. 18.00
Wstęp wolny

Spotkanie autorskie i promocja książki

Urszula Gierszon i Małgorzata Ciosmak

Leon Ulrich 1811-1885
Poeta i patriota

Od autorek
Zamysł napisania tej książki narodził się w 2009 roku, kiedy dr inż. Małgorzata Ciosmak, z urodzenia urzędowianka, która znała moje publikacje książkowe, zaproponowała mi wspólne zainteresowanie się mało znanym poetą Leonem Ulrichem, również pochodzącym z Urzędowa. Po zgromadzeniu materiałów napisałam w następnym roku ponadpięćdziesięciostronicową biografię Leona Ulricha, która jednak nie została opublikowana, ponieważ obie postanowiłyśmy zebrać bogatszą dokumentację i wydać książkę.
W 2011 roku, w dwusetną rocznicę urodzin Leona Ulricha, zorganizowano w Urzędowie uroczystości upamiętniające poetę. Obchody sprzyjały zaprezentowaniu jego sylwetki jako twórcy, publicysty, tłumacza szerszemu gremium w regionie i Polsce. Mieszkańcy miasta pamiętali o Leonie Ulrichu, który walczył w powstaniu listopadowym o wolność ojczyzny i oprócz tablicy na budynku poczty odsłonili także pomnik poświęcony wybitnym urzędowianom, gdzie znalazło się miejsce również dla niego. Uroczystości te, nazwane Rokiem Leona Ulricha w Urzędowie, szczegółowo opisane zostały w „Głosie Ziemi Urzędowskiej” (2011). Zamieszczone tam materiały Elżbiety Kuśmiderskiej i Andrzeja Słowika świadczyły o ich owocnych poszukiwaniach wątków biografii Leona Ulricha.
Od pierwszych naszych kwerend wielokrotnie omawiałyśmy pomysł wydania książki poświęconej Leonowi Ulrichowi. Zbierane materiały rosły przez te lata, jednak nadal nie wydawały się nam wystarczające. Nie dotarłyśmy do potomków Leona Ulricha, wiele informacji pochodziło z nieudokumentowanych źródeł. Trudność sprawiało, powszechne w epoce romantyzmu, zapewne mające też związek z cenzurą zaborców, publikowanie swoich utworów anonimowo. Leon Ulrich, inaczej niż na przykład jego przyjaciele Stanisław Egbert Koźmian czy Konstanty Gaszyński, często nie podpisywał swoich utworów poetyckich, nie mówiąc już o publicystycznych. Możliwe więc, że jest ich jeszcze wiele nierozpoznanych.
Zależało nam, aby przedstawić postać Leona Ulricha wiernie, na tle wydarzeń epoki, prądów i dążeń ją ożywiających, miejsc, w których bywał, jego przyjaźni i kontaktów, szczególnie literackich. Stąd opis powstania listopadowego, włączane listy, anegdoty, relacje z pamiętników jego towarzyszy broni i tułactwa, doświadczenia, które zapewne były również udziałem Leona Ulricha. Podobnie dobrane są ilustracje, które mają za zadanie odzwierciedlać wątki związane z biografią poety. Wiadomości o życiu i działalności Leona Ulricha zawarte w tej książce są delikatną materią, utkaną z cienkich nitek wspomnień, listów, opinii, zdań, słów, znajdowanych w bardzo wielu różnych źródłach. Są zaledwie szkicem do portretu, zarysem sylwetki niepospolitego, przejmująco samotnego człowieka, wielkiego patrioty.
Jego żarliwa miłość do ojczyzny i niezwykłe osiągnięcia literackie, do których należy monumentalna praca nad tłumaczeniami dzieł wszystkich Szekspira, znacząco wzbogaciły kulturę polską i stały się wydarzeniem również w skali światowej. Przekłady Ulricha są tak doskonałe, że nawet po stu pięćdziesięciu latach nie tracą aktualności, często sięgają po nie współcześni artyści, reżyserzy teatralni i filmowi oraz literaci.
Konstancja Morawska, znająca Ulricha i Koźmiana, autorka wspomnień pośmiertnych o obu przyjaciołach, w cytowanej tutaj wielokrotnie pracy o Stanisławie E. Koźmianie, pisze: „Oni są podstawą tej piramidy, na której szczycie geniusze zapisują swe imiona. Wielkich nie każdy i nie zawsze ma naród, bez miernych i na chwilę obyć się nie może […]”. I tu podaje słowa samego S. E. Koźmiana, który pisząc o K. Gaszyńskim, scharakteryzował i siebie, i Ulricha, i wielu im podobnym: „Oni kształtują język, wydoskonalają i rymy, bronią mowy od skażenia, zagradzają przystęp szaleństwom nowatorów […]. Skromni a pracowici, oni to jej przyswajają arcydzieła obcych narodów”.
Dopełnieniem tych myśli są słowa przyjaciela obu poetów Zygmunta Krasińskiego z jego utworu Resurrecturis: „Szczęśliwe społeczeństwa, wśród których zamieszkują do czasu podobne duchy, będące zawsze i wszędzie < w zamęcie miarą – i strojem w rozstroju >”.
Mamy, wszyscy Polacy, ogromny dług wobec Leona Ulricha. Możemy spłacić go, pamiętając o jego życiu i dziele.
W 2018 roku w związku z piękną rocznicą państwową, 100-leciem odzyskanej po wielu latach zaborów niepodległości, postanowiłyśmy wydać monografię Leona Ulricha i reprint jego jedynej książki, która ukazała się drukiem – Powstańcy polscy 1833 roku. Obraz dramatyczny (Agen 1834) jako hołd dla jego postawy patriotycznej i pełnego poświęcenia życia. Reprint, przygotowany do druku przez Marka Popielickiego i mistrzowsko wydany przez Wojciecha Guza i Wydawnictwo Petit SK, ukazał się w 2018 roku jako integralna część niniejszej biografii.

Urszula Gierszon, Małgorzata Anna Ciosmak