wtorek 23 kwietnia 2013 r.
o godz. 18.00
Spotkanie – wykład
historyka i archiwisty z IPN Lublin
doktora Leona Popka
Sytuacja Polaków na Wołyniu
w czasie II wojny światowej
30 sierpnia 1943 r. Ostrówki i Wola Ostrowiecka, wsie położone w powiecie lubomelskim, zostały zaatakowane przez sotnie Ukraińskiej Powstańczej Armii. W ciągu zaledwie kilku godzin banderowcy wymordowali w niezwykle okrutny sposób ok. 1050 bezbronnych i niewinnych mieszkańców. Ich majątek zrabowano, a zabudowania spalono. W taki tragiczny sposób zakończyła się historia tych dwóch wsi istniejących niemal czterysta lat. Napadu dokonano w ramach szeroko zakrojonej akcji eksterminacyjnej ludności polskiej prowadzonej przez nacjonalistów ukraińskich. Było to zaplanowane, zrealizowane i do dnia dzisiejszego nieosądzone ludobójstwo. W książce, którą przekazuję do rąk Czytelników, przedstawiłem dzieje tych dwu wsi do czasu tragedii w dniu 30 sierpnia 1943 r. Opis zagłady został zrelacjonowany przez tych, którzy cudem ocaleli. Chwała im za to, że zgodzili się rozdrapać z tak wielkim trudem zabliźnione rany po to, aby dać świadectwo prawdzie. Jakże bolesnej dla kolejnych pokoleń Polaków i Ukraińców.
(ze Wstępu Leona Popka)
***
Książka dokumentuje różnorodne działania służące upamiętnieniu ofiar, ich mogił, miejsc, które w szczególny sposób wiążą się z tamtą tragedią. To również opowieść o trwającym już prawie dwadzieścia lat polskim pielgrzymowaniu, nie tylko rodzin ofiar, tam, na miejsca zbrodni, na odbudowany z pietyzmem cmentarz parafialny w Ostrówkach, gdzie spoczęły szczątki ofiar wydobyte podczas ekshumacji w 1992 i gdzie urządzono kwatery wojenne polskich żołnierzy poległych w 1920 i w 1939 r. Mówi też o czymś bardzo ważnym – o kontaktach przybyszy z Polski z ukraińskimi mieszkańcami tamtych okolic, ofiarującymi nie tylko wspólnotę modlitwy w czasie mszy świętych odprawianych w intencji ofiar, ale także życzliwość i konkretną pomoc, również lokalnych władz, dla polskich inicjatyw.
(z Przedmowy dr. hab. Andrzeja Krzysztofa Kunerta,
sekretarza Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa)
___________________________________
Doktor Leon Popek – ur. 1958, pracownik Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów lubelskiego Instytutu Pamięci Narodowej, doktor historii, archiwista, absolwent Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, od 1992 r. prezes Towarzystwa Przyjaciół Krzemieńca i Ziemi Podolskiej w Lublinie. Od 1990 r. organizator wycieczek i pielgrzymek na wołyńskie cmentarze, inicjator ich porządkowania i odbudowy. Organizator wystaw i sesji poświęconych dziejom Wołynia. Autor i współautor 21 książek i ponad 180 artykułów poświęconych głównie tematyce wołyńskiej, m.in. Świątynie Wołynia, Lublin 1997, Wołyń – ocalić od zapomnienia, Lublin 1997, Śladami ludobójstwa na Wołyniu (razem z L. Karłowiczem) Lublin 1998, Polacy i Kościół Rzymskokatolicki na Wołyniu w latach 1918-1997, Lublin 1099. Laureat m.in. I nagrody „Przeglądu Wschodniego” w 1998 r. za prace autorskie i wydawnicze poświęcone historii, kulturze i sztuce dawnego Wołynia, odznaczony honorowym tytułem Bene Meritus Terrae Lublinensi za rok 2010. Doktor Leon Popek jest Rodzinnie związany z nieistniejącą polską wsią Ostrówki na Wołyniu. Zainicjował szereg działań zmierzających do ochrony i upamiętnienia miejsc związanych z eksterminacją przez nacjonalistów ukraińskich polskich wsi Ostrówki, Wola Ostrowiecka i innych. Jest autorem również publikacji Ostrówki. Wołyńskie ludobójstwo, która w ogólnopolskim konkursie „Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku” zwyciężyła w roku 2011.
Wola Ostrowiecka. Część kości wydobytych ze zbiorowej mogiły – obok Leon Popek, sierpień 1992 r. (fot. Archiwum)
***
Zapraszamy do oglądania relacji filmowych z wydarzeń jakie odbyły się w Domu Kultury LSM.
***
