poniedziałek 17 lutego  2014 r.

o godz. 18.00

Spotkanie literackie z 

dr Ludmiłą Siryk

Józef Łobodowski

19 marca 1909 r. –  18 kwietnia 1988 r.

pisarz lubelski wciąż na nowo odkrywany

w 105 rocznicę urodzin

ulotka.pdf

Uniwersalizm Józefa Łobodowskiego

Józef Łobodowski wpisał się w historię kultury polskiej XX wieku jako pisarz, tłumacz i publicysta.(…)

Był człowiekiem pogranicza międzykulturowego i starał się budować dialog międzynarodowy. Jego postawę cechuje uniwersalizm, rozumiany jako tolerancja wobec narodów w kontekście kulturowo-religijnym, a także bezkompromisowa uparta walka na rzecz wolności narodów podbitych przez imperializm sowiecki.

Łobodowski, jak wspomina korespondujący z nim Józef Zięba, twierdził, że pisarz ma obowiązek zajęcia wyraźnej postawy zarówno w płaszczyźnie literacko-artystycznej, jak i polityczno-ustrojowej. Pośród wielu aspektów wspomnianej postawy Łobodowskiego szczególne miejsce zajmuje odniesienie pisarza do Ukraińców, ich państwa, stosunków polsko-ukraińskich oraz innych zagadnień tematyki ukraińskiej. Pracował nad nią ponad pół wieku (od 1932 do 1988 roku), zasługując na miano kompetentnego ukrainoznawcy i rzecznika dialogu polsko-ukraińskiego. Na kształtowanie postawy artystycznej i obywatelskiej pisarza miały wpływ czynniki biograficzne, literackie i społeczno-polityczne. (…)

Postawa obywatelska pisarza, jak trafnie zauważył Jerzy Świech, polegała na tym, że Łobodowski „pretendował do miana strażnika narodowej pamięci, chociaż ta pamięć nie była dlań nigdy kojącym lekarstwem ani samouspokojeniem, lecz – przeciwnie – ciągłym rozdrapywaniem ran, bolesnym rachunkiem! zbiorowego sumienia, rejestrem zmarnowanych szans i pogrzebanych nadziei”. Mimo krytycznych poglądów, ostrych wypowiedzi, rozczarowania oraz niedosytu w realizacji podjętych zadań, nie przestawał marzyć:

Ale ty, Ukraino, me serdeczne karty,

Co chciały być odezwą i uniwersałem,

A ulatują z wiatrem, jak gołębie białe,

Jeszcze kiedyś w szczęśliwszych dniach przyszłości twojej

Odczytasz, jak się czyta modlitwę przed bojem,

I uznasz za swojego, czy później czy wcześniej

Poetę, co Lachem był, a sławił cię w pieśni

(Pochwała Ukrainy)

Twórczość Józefa Łobodowskiego stanowi w dziejach literatury polskiej XX wieku jeden z najciekawszych przykładów fascynacji Polaków problematyką ukraińską w aspekcie historycznym i współczesnym. Postawa obywatelska i artystyczna autora Złotej Hramoty jest dobitnym świadectwem próby ugruntowania więzi narodów na podstawie systemu wartości europejskiej tradycji kulturowej, uniwersalizmu i analizy dziejów przeszłości. Chociaż był rzecznikiem idealistycznego poglądu na temat przyszłej federacji polsko-ukraińskiej, to zarazem przejawiał wielki realizm w spojrzeniu na sprawy historii najnowszej.

Ludmiła Siryk

Uniwersalizm Józefa Łobodowskiego.

[w] Między literaturą a polityką. O Józefie Łobodowskim. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2012

_____________________________________________

Ludmiła Siryk (ur. 1955 r.) – literaturoznawca, tłumaczka literatury polskiej i ukraińskiej, publicystka, poetka. Absolwentka Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego w Żytomierzu (Ukraina) i studiów doktoranckich w Instytucie Filologii Polskiej UMCS w Lublinie. Doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa słowiańskiego, pracownik naukowo-dydaktyczny w Instytucie Filologii Słowiańskiej UMCS.

Znaczna część dorobku naukowego Ludmiły Siryk jest poświęcona twórczości i myśli Józefa Łobodowskiego – poety, publicysty, tłumacza. W okresie międzywojennym chodził on do szkoły, studiował i twórczo realizował się w Lublinie, z powodu zawieruchy wojennej i uwarunkowań politycznych pozostał na emigracji, po śmierci Jego prochy zostały złożone w grobie rodzinnym na cmentarzu przy ulicy Lipowej.

W roku 1993 Ludmiła Siryk podjęła się badań nad twórczością Józefa Łobodowskiego. Popularyzuje twórczość pisarza w kraju i za granicą (zwłaszcza na Ukrainie): opublikowała wiele artykułów i wygłosiła szereg referatów. Dorobek ten spotkał się z wysoką oceną krytyki w Londynie, Kijowie, Łucku i Lublinie. Pionierska publikacja w Polsce – to praca doktorska pt. „Tematy ukraińskie w twórczości Józefa Łobodowskiego”.

Jest autorką monografii literaturoznawczej Naznaczony Ukrainą. O twórczości Józefa Łobodowskiego wydanej w 2002 r., która otrzymała nominację do międzynarodowej nagrody imienia Jerzego Giedroycia.

Ludmiła Siryk jest też współorganizatorem poświęconych pisarzowi konferencji międzynarodowych, których pokłosiem są tomy Józef Łobodowski – rzecznik dialogu polsko-ukraińskiego (2000) pod red. Jerzego Święcha i Ludmiły Siryk oraz Między literaturą a polityką. O Józefie Łobodowskim (2012) pod red. Ludmiły Siryk i Ewy Łoś.

W celu przybliżenia współczesnemu Czytelnikowi tożsamości piśmiennictwa ukraińskiego w 2006 roku organizowała konferencję międzynarodową pt. Literatura ukraińska XIX i XX wieku w kontekście europejskim – Українська література XIX – XX століть у європейському контекстi. Pod jej redakcją w roku 2008 ukazał się tom o tym samym tytule. W studium tym postawiono akcent na tendencje proeuropejskie w literaturze ukraińskiej i jej wielorakie poszukiwania intelektualno-ideowe i estetyczno-artystyczne oraz na kontakty międzynarodowe. Kontynuacją penetracji i rekonstrukcji badaczki jest jej monografia Pragnienie Europy. Twórczość neoklasyków kijowskich (2013).

Ponadto Ludmiła Siryk jest autorką 50 artykułów naukowych, 10 popularnonaukowych, 20 publicystycznych w kraju i za granicą (na Ukrainie), tłumaczką z języka polskiego na ukraiński tekstów popularnonaukowych (Józefa Łobodowskiego) i poetyckich (Waldemara Michalskiego), a także z ukraińskiego na polski tekstów artystycznych (Z. Majdańskiej) i naukowych na wielorakie tematy (poetyki symbolizmu, ukraińskiej myśli politycznej, kształtowania się Europejskiego Systemu Edukacji Specjalistów na Ukrainie). Jej wiersze były publikowane w prasie oraz antologiach poezji polskiej lub ukraińskiej.