14 marca 2014 r.

o godz. 18.00

Spotkanie medyczne na temat:

Badanie EEG

oraz

Terapia EEG-Bioefeedback

– dzieci, młodzież i dorośli

Prowadzenie

mgr Elżbieta B. Kruger           dr n. med. Piotr Dropko

ulotka.pdf

Badanie EEG

ELEKTROENCEFALOGRAFIA KLINICZNA (gr. enkephalos – mózg, grapho -piszę) jest nauką o czynności bioelektrycznej mózgu oraz stanowi dział elektrofizjologii służący celom poznawczym i klinicznym. Jest to nieinwazyjna metoda badania zmian potencjałów mózgowych przy użyciu aparatury zwanej elektroencefalografem. Za twórcę metody uważa się dr Hansa Bergera, który w 1929 roku opisał po raz pierwszy czynność bioelektryczną mózgu u człowieka (Berger H. Über das Elektrenkephalogramm des Menchen. Archives für Psychiatrie. 1929; 87:527-70)

W latach 40-tych XX wieku F. Gibbs i E. Gibbs (USA) opracowali zasady rozmieszczenia i łączenia elektrod oraz standaryzację badań. Wydali także pierwszy na świecie atlas elektroencefalografii.

W Polsce w latach 90-tych XIX wieku profesorowie Adolf Beck i Napoleon Cybulski (Kraków) odprowadzali i rejestrowali prądy czynnościowe z mózgu psa i małpy.

Badanie wykonywane jest w Pracowni EEG, gdzie laborant umieszcza na skórze głowy osoby badanej elektrody (zgodnie z międzynarodowym standardem 10-20, ustanowionym przez Międzynarodową Federację Neurofizjologii Klinicznej IFCN w 1958 roku). Elektrody są podłączone do wzmacniacza bioelektrycznego (głowicy), a następnie, po wzmocnieniu uzyskanego sygnału bioelektrycznego, jest on zapisywany w postaci różnorodnych fal mózgowych, które następnie poddawane są analizie (wzrokowej lub ilościowej). W trakcie wykonywania badania pacjent ma zamknięte oczy. Podczas badania stosowane są tzw. metody aktywujące zapis, czyli hiperwentylację, fotostymulację oraz reakcję zatrzymania. Metody aktywacyjne stosuje się celem uzyskania dodatkowych informacji diagnostycznych. W wybranych sytuacjach stosowana jest nierutynowa aktywacja poprzez całonocną deprywację snu (wymuszoną bezsenność.

Zapis EEG jest graficzną reprezentacją różnych potencjałów, które można rejestrować w postaci różnorodnych fal. Najczęściej rejestrowane fale mózgowe to: alfa, beta, theta, delta.

Fale alfa mają częstotliwość od 8 do 13 Hz, rejestrowane są głównie w okolicy ciemieniowo-potylicznej, charakteryzują się zmienną amplitudą, pojawiają się w stanie czuwania przy zamkniętych oczach i ulegają zablokowaniu przy otwarciu oczu lub podczas wysiłku umysłowego.

Fale beta charakteryzują się częstotliwością powyżej 13 Hz, można je rejestrować z przednich okolic mózgu, amplituda zwykle nie przekracza 20 uV, nasilają się pod wpływem bodźców (np. otwarcie oczu)

Fale theta, tzw. fale wolne, cechują się częstotliwością od 4 do 7 Hz, amplituda może dochodzić do 100 uV, fizjologicznie występują podczas snu fizjologicznego oraz w zapisach eeg dzieci.

Fale delta, tzw. fale wolne, mają częstotliwość od 1 do 3 Hz, o zmiennej amplitudzie, fizjologicznie występują w czasie snu (sen wolnofalowy).

W badaniu EEG możemy także zarejestrować nieprawidłowe grafoelementy, takie jak: iglice, fale ostre, fale wolne (delta, theta), złożone elementy: zespoły iglica-fala wolna, zespoły fala ostra-fala wolna, wieloiglice, zespoły wieloiglica-fala wolna, czy też PLED, FIRDA, OIRDA, BSA, ECS, fale trójfazowe,

Ze względu na podział przestrzenny nieprawidłowego zapisu EEG wyróżniamy: zmiany uogólnione (które obejmują wszystkie okolice mózgu), zmiany zlateralizowane (czyli jednostronne, występujące w jednej półkuli mózgu) oraz zmiany zlokalizowane (czyli ogniskowe, ograniczone do jednej lub kilku okolic mózgu).

Użyteczność badania EEG

Podstawowe badanie w diagnostyce i leczeniu padaczki (pomoc w rozpoznawaniu padaczki, śledzenie przebiegu choroby, wykrycie nowych elementów zapisu EEG może wskazywać na inną dodatkową patologię układu nerwowego, zmniejszenie aktywności napadowej może wskazywać na poprawę stanu pacjenta).

Pierwszoplanowa rola w rozpoznawaniu i leczeniu stanu padaczkowego. Dotyczy to nie tylko jawnych, powtarzających się dużych napadów, lecz także stanu padaczkowego innego typu, charakteryzującego się splątaniem i zaburzeniami świadomości. W tych przypadkach EEG jest jedynym badaniem potwierdzającym rozpoznanie.

Częstym powodem zlecania tego badania są zaburzenia świadomości – zwłaszcza przez lekarzy nie-neurologów.

Badanie EEG ma także znaczenie w badaniu ewentualnych zaburzeń toksyczno-metabolicznych (na rozpoznanie wskazują zwykle wyniki badań laboratoryjnych, ale np. fale trójfazowe sugerują encefalopatię wątrobową).

Do innych częstych stanów, w których EEG może dostarczyć użytecznych informacji diagnostycznych należą m.in.: urazy czaszkowo-mózgowe, bóle głowy, udar, otępienie, śpiączka, zapalenia opon i mózgu, a u dzieci różnorodne trudności szkolne związane z koncentracją uwagi, zapamiętywaniem, postępami w nauce, badanie wstępne przed terapią EEG-Biofeedback.

Podstawowa literatura dotycząca zagadnień EEG:

• Gibbs FA, Gibbs EL: Atlas of Electroencephalography, vol. I-II. Addison-Wesley Publishing Company, INC, 1952

• Daly DD, Pedley TA: Current Practice of Clinical Electroencephalography, Lippincott-Raven Publishers, 1990

• Majkowski J. Elektroencefalografia kliniczna, Warszawa, PZWL, 1989

• Majkowski J: Atlas elektroencefalografii, Warszawa, PZWL, 1991

• Luders HO, Noachtar S: Atlas and Classification of Electroencephalography, WB Saunders Company, 2000

• Donald L. S, Fernando Lopes da Silva. Niedermeyer’s Electroencephalography: Basic Principles, Clinical Applications, and Related Fields, Lippincott Williams and Wilkins, 2011

Dr n. med. Piotr Dropko (psycholog) – kierownik Pracowni EEG Kliniki Neurologii SPSK nr 4 w Lublinie, ul. Jaczewskiego 8.

Studia wyższe w zakresie psychologii ukończył na Wydziale Pedagogiki i Psychologii UMCS. Pracę dyplomową związaną psychofizjologią obronił pod kierunkiem prof. dr hab. n. hum. Marcelego Klimkowskiego. Następnie rozpoczął indywidualne szkolenie z zakresu elektroencefalografii klinicznej w Pracowni EEG Kliniki Neurologii pod kierownictwem dr n. przyr. Bohdana Darwaja (jednego z założycieli Polskiego Towarzystwa Elektroencefalografii i Neurofizjologii Klinicznej) oraz w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie. Po rozpoczęciu pracy zawodowej w służbie zdrowia, przygotował i obronił pracę doktorską na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie – promotor: prof. dr hab. n. med. Zbigniew Stelmasiak. Jest członkiem towarzystw naukowych: Polskiego Towarzystwa Neurofizjologii Klinicznej, Polskiego Towarzystwa Neurologii, Polskiego Towarzystwa Epileptologii.

__________________________________________ 

Terapia EEG Biofeedback to nowoczesna metoda usprawniania pracy mózgu.

Wiele zaburzeń funkcji poznawczych, zaburzeń neurologicznych czy psychicznych charakteryzuje się specyficznym, właściwym tylko dla danego zaburzenia, układem fal mózgowych .

EEG Biofeedback to naukowo opracowana metoda wpływania na generowane przez mózg fale. Poprzez wygaszanie fal niepożądanych, a wzmacnianie częstotliwości pożądanych, wpływamy na funkcjonowanie mózgu. Umożliwia to uruchomienie mechanizmów plastycznych mózgu co powoduje wzrost lub obniżenie amplitudy danego pasma.

W miarę poprawy układu fal mózgowych i ich amplitud poprawia się funkcjonowanie człowieka, a występujące problemy poznawcze, neurologiczne czy te o podłożu psychicznym powoli zmniejszają się, niekiedy całkowicie zanikają.

Poprzez treningi, wygaszając niepożądane częstotliwości fal mózgowych i wzmacniając częstotliwości pożądane, możemy usprawnić funkcjonowanie mózgu wpływając na poprawę możliwości intelektualnych, poprawę szybkości zapamiętywania, uczenia się i przypominania nowego materiału. W ten bezpieczny, atrakcyjny i co najważniejsze, skuteczny sposób możemy znacznie zwiększyć szybkość myślenia, rozwinąć pamięć, koncentrację, poprawić stan emocjonalny i ogólne funkcjonowanie organizmu.

Treningi EEG Biofeedback zwiększają również równowagę psychiczną poprzez poprawę samooceny i nastroju, a także spowalniają procesy biologicznego starzenia się organizmu i usprawniają system immunologiczny.

Trening osób zdrowych – Peak Performance – nastawiony jest na optymalizację osiągnięć, poprawę pamięci, koncentracji i uwagi; redukuje napięcie emocjonalne, pomaga radzić sobie ze stresem, podnosi samoocenę, poprawia nastrój, zwiększa kreatywność. Skierowany jest do dzieci i dorosłych, a także osób starszych w celu poprawy funkcji poznawczych.

Natomiast terapia EEG Biofeedback skierowana jest do osób z problemami neurologicznymi, jak i tych o podłożu psychicznym.

Wykład na temat terapii EEG biofeedback prowadzi mgr Elżbieta B. Kruger, psycholog, terapeuta EEG Biofeedback, członek Polskiego Towarzystwa Neurofizjologii Klinicznej.